Carry Trade Nedir?

Carry trade nedir? En basit tanımıyla carry trade ya da “arakazanç”, düşük faizli bir para biriminden borçlanarak yüksek faizli bir para birimine yatırım yapma odaklı bir stratejidir. Bu metot, genellikle küresel sermaye akışlarında ve kısa vadeli kazanç hedeflerinde kullanılır. Kur riski ve faiz politikası değişiklikleri nedeniyle her zaman kârlı olmayabilir, ancak uygun şartlarda yüksek getiri imkanı sağlar.

Temel Mantık

Carry trade işlemlerinde yatırımcılar, düşük faiz maliyetli bir para biriminden borçlanarak bu parayı yüksek faizli bir para birimine çevirir ve bu ülkedeki faiz farkından faydalanmaya çalışır. Örneğin, Japon Yeni gibi düşük faizli bir para biriminden borçlanılıp, Türk Lirası gibi yüksek faizli bir para birimine yatırım yapılabilir. Bu süreçte faiz farkı - kur farkı kadar getiri elde edilmesi hedeflenir.

Hangi Piyasalarda Uygulanabilir?

Her ne kadar carry trade döviz işlemleriyle özdeşleşmiş olsa da, bu stratejisi hisse senedi, tahvil ve emtia gibi farklı varlık sınıfları ve enstrümanlarda da uygulanabilir. Yatırımcının düşük getiri sağlayan bir varlıktan çıkıp, daha yüksek getiri sağlayan varlığa yönelmesi, aynı mantıkla değerlendirilir.

Riskler ve Dikkat Edilmesi Gerekenler

Kur Riski: Bu stratejide en büyük risklerden biri kur riskidir. Kağıt üzerinde nominal getiri kesin olsa da, işlem kapatılıp borç kapatıldığında net getiri elde edilip edilmeyeceğinin en büyük faktörü carry trade yapılan döviz kurlarında ne kadarlık bir değişim olduğudur.
Faiz Politikası Riski: Carry trade yapılan ülke para birimlerinin merkez bankalarında alınan faiz kararları, taşıma işlemlerinin kârlılığını doğrudan etkileyebilir.
Likidite Riski: Piyasalardaki ani dalgalanmalar ve yön değişimleri, pozisyonların zamanında kapatılamamasına neden olabilir. Likidite nedir? makalesinden konuyla ilgili derinlemesine bilgi edinilebilir.

Türkiye ve Carry Trade

Türkiye Ağustos 2023’ten beri yüksek faiz ortamında olduğundan, carry trade işlemleri için cazip bir piyasa hâline gelmiştir. Japon Yeni faizlerinin ise aynı dönemde %0,1-%0,5 aralığında olması yatırımcılar için arbitraj kazancı fırsatı doğurmuştur. Dolayısıyla bu yüksek faiz ortamı pekçok yabancı yatırımcı ve “Japon ev hanımları”nın kısa vadeli getiriler için Türkiye’de carry trade pozisyonları açmasına neden olmuştur.

Carry Trade Karlı Mı? Örnek Hesaplama

2 Ocak 2024 – 31 Aralık 2024 tarihleri arasında Japon Yeni ile borçlanıp Türk Lirası üzerinden faiz alındığı ve yıl sonunda pozisyonun kapatıldığı bir senaryoda bir yatırımcı ne kadar kar eder? Hadi hesaplayalım.

2024’te Japon Yeni borçlanma faizi %0,1 ile %0,25 arasında değişiyor. Hesaplama için %0,25’i referans alacağız.
2024’te Türk lirası %45 ile %50 arasında değişiklikler gösterdi. Ben burada doğrudan bir para piyasası fonunun 2024’teki getirdiği karı ele almayı makul buldum. Örnek hesaplamamız için PPN fonunu kullandım ve 2024’teki brüt getirisi %62,28.
Mayıs 2024 öncesi alınan para piyasası fonlarında stopaj oranı %0’dır. Bu oran zamanla kademeli olarak %15 haline gelmiştir. Hesaplamamızda stopaj oranını, döneminin stopaj oranı olan %0 olarak alacağız.

TRY/JPY Carry Trade Örnek Hesaplama

2 Ocak’ta 1 yıl vadeli 100.000 Japon Yeni borçlanılarak bu para 4,74 kur ile 474.000 Türk Lirasına çevriliyor.
Tutar doğrudan PPN kodlu TEFAS fonuna yatırılıyor. 31 Aralık’ta 769.207,20 TL’lik tutar, tek kuruş stopaj vermeden elde edilmiş oluyor.
31 Aralık’ta 769.207,20 TL, 4,40 kur ile Japon Yeni’ne çevriliyor: 174.819.
Borç alınan 100.000 Japon yeni, faiziyle birlikte 103.041 Yen olarak ödeniyor.
174.819 - 103.041 = 71.778 Japon Yeni, kar olarak cebe atılıyor.

Bu örnekte PPN fonu yoluyla Türk Lirası’ndan elde edilen %62 faizin yanında, Türk Lirası’nın Japon Yeni karşısında %7,15 değer kaybetmesinden kaynaklı da getiri elde edildiğine dikkat çekmek istiyorum.

Sonuç

Carry trade ya da Türkçe karşılığıyla arakazanç, genellikle para birimleri arası faiz farklılıklarını değerlendiren basit ancak dikkatle yönetilmesi gereken bir stratejidir. Diğer yatırım stratejilerinde olduğu gibi, risk-getiri dengesi gözetilmeli ve makroekonomik gelişmeler yakından takip edilmelidir.