Türkiye’de yatırım yapmak isteyenlerin karşısına çıkan en kritik araçlardan biri Türkiye Elektronik Fon Alım Satım Platformu, yani TEFAS. Bu makalede TEFAS’ın ne olduğunu, ne işe yaradığını ve yatırımcılar için önemini sade bir dille ele alacağız.
9 Ocak 2015 tarihinde faaliyete geçmiş olan TEFAS, fon yatırımcılarına daha şeffaf, erişilebilir ve karşılaştırılabilir bir ortam sağlamaktadır. Herhangi bir banka ya da aracı kurumdan alınan fonlar, bu banka ya da aracı kurumlarda değil, TEFAS’ta saklanır.
TEFAS Ne İşe Yarar?
TEFAS’ın en büyük işlevi, devlet garantisi, şeffaflık ve erişim kolaylığı sağlamasıdır. Platform üzerinden şu işlemler yapılabilir:
- Fonları performans, risk ve türlerine göre karşılaştırmak
- Fon geçmiş getirilerini ve dağılım bilgilerini görüntülemek
- Farklı portföy yönetim şirketlerinin sunduğu fonlara erişmek
- Güncel fon fiyatlarına ulaşmak
Böylece yatırımcılar, adeta bir fon katalogu işlevi gören TEFAS sayesinde fon seçimlerinde daha bilinçli kararlar verebilir.
TEFAS’a Nasıl Girilir?
TEFAS platformuna erişmek oldukça basit:
🔗 https://www.tefas.gov.tr adresine giderek doğrudan platformu ziyaret edebilirsiniz.
Ana sayfada haftalık, aylık, 3 aylık gibi zaman aralıklarında en çok kazandıran şemsiye fon türlerinin olduğu bir grafik karşılaşmakta. Bu grafikte arzu edilen zaman aralığı seçildikten sonra şemsiye fon türü sütunlarından birine tıklanarak bu fon kategorisinde seçili zaman aralığı içerisinde en çok kazandıran fonlara ulaşılabilir.
Üst menüde ise şunlar bulunmakta:
- Fon Detaylı Analiz
- Fon Karşılaştırma
- Tarihsel Veriler
- TEFAS ve BEFAS İstatistikleri
Bu alanlar sayesinde belirli bir fonu ya da fon grubu detaylı biçimde analiz edilebilir.
TEFAS’ta Hangi Fonlar Var?
TEFAS’ta aşağıdaki fon türleri yer alır:
- Hisse Senedi Fonları: Borsada işlem gören şirket hisselerine yatırım yapar. Genellikle daha yüksek riskli ama potansiyel getirisi yüksektir.
- Karma Fonlar: Yabancı hisse senedi, Türkiye hisse senedi, tahvil ve bono gibi enstrümanlarda; herhangi bir enstrüman fon portföy değerinin %20’sini geçmeyecek şekilde yatırım yapabilen fonlar.
- Borçlanma Araçları Fonları (Tahvil-Bono): Devlet iç borçlanma senetleri veya özel sektör tahvillerine yatırım yapar.
- Katılım Fonları: Faizsiz finans ilkelerine uygun ürünlere yatırım yapar.
- Altın ve Kıymetli Maden Fonları: Fiziki altın, altın vadeli işlemleri veya kıymetli madenlere dayalı ürünlere yatırım yapılır.
- Serbest Fonlar: Halihazırda en az 1 milyon TL birikime sahip olan yatırımcıların erişebildiği, genellikle daha esnek portföy yönetimi sunan fonlar.
- Değişken Fonlar: Portföy sınırlaması bakımından diğer kategorilere uymayan fonlar.
Fon Seçerken Nelere Dikkat Edilmeli?
Fon yatırımı için fon portföyüne hangi fonların alınacağına karar vermek zorlu bir süreç. TEFAS’tan fon portföy dağılımını belirlemek için araştırma yaparken dikkat edilebilecek birkaç tüyo:
- Yatırım Hedefi: Yatırımın vadesi. Bir hafta sonra bozdurmak üzere alınması ideal fon ile 5 yıl dokunulmayacak fonlar farklıdır.
- Risk Profili: Fiyat dalgalanmalarının ne kadar tolere edilebileceği. Risk Nedir? makalesinde de değinildiği gibi %5’lik bir düşüş kimi yatırımcının uykularını kaçırırken kimilerinin umurunda olmayabilir.
- Geçmiş Performans: Fonun geçmiş yıllarda nasıl bir getiri sunduğu (her zaman geleceği garanti etmez, ama fikir verir).
- Fon Yöneticisi: Fon hangi portföy yönetim şirketi tarafından yönetiliyor, daha önceki başarıları neler?
- Toplam Fon Büyüklüğü ve Ücretler: Fonun yönetim gideri oranı ve büyüklüğü, performans üzerinde önemli etki yapabilir.
TEFAS’ta Fonlar Nasıl Karşılaştırılır?
TEFAS’ta fon karşılaştırma oldukça pratik. “Fon Karşılaştırma” sekmesinden:
- Şemsiye fon türü veya fon ünvan tipi seçeneklerinden yatırım fonu kategorisinde filtreleme yapabilir,
- Getiri yüzdeleri, risk düzeyleri ve volatilite gibi metriklere ulaşılabilir.
Fonların günlük, aylık, yıllık performansları bu ekranlarda şeffaf şekilde sunulmaktadır.
TEFAS ile Yatırım Yapılır mı?
TEFAS, yalnızca bir karşılaştırma ve bilgi platformudur. Doğrudan TEFAS üzerinden alım-satım yapılamaz. Alım-satım işlemleri için yatırım hesabınızın olduğu banka veya aracı kurumun internet şubesi ya da mobil uygulaması kullanılır.
TEFAS verileri kullanılarak hangi fonun yatırım stratejisine uygun olduğu tespit edilebilir, ardından işlem platformundan bu fon için alım emri verilebilir.
TEFAS’taki Veriler Ne Kadar Güncel?
Yatırım fonu fiyatları günde bir kez (genellikle sabah saatlerinde) güncellenir. Bu sebeple TEFAS’taki fiyat verileri
- Anlık değil, günlük güncellenen verilerdir.
- “Bugün alsam ne olur?” sorusuna değil, “Bu fon geçmişte ne yaptı ve nasıl yönetiliyor?” sorularını yanıtlamaya yöneliktir.
Avantajları ve Dezavantajları
✅ Avantajlar:
- Tüm banka ve aracı kurumlardaki fonlara erişim sağlar
- Karşılaştırmalı analiz imkanı sunar
- Şeffaf ve kullanıcı dostudur
- Ücretsiz ve herkese açık
⚠️ Dezavantajlar:
- Yeni başlayanlar için bazı kavramlar karmaşık olabilir
- Satın alma işlemi doğrudan yapılamaz
Sonuç: TEFAS’ı Kullan, Bilinçli Yatırım Yap
TEFAS, Türkiye’de yatırım fonları konusunda bilgi edinmek ve kıyaslama yapmak isteyen yatırımcılar için güçlü bir araç. Fon seçimlerinin gelecekteki getiri üzerinde önemli etkisi olabileceğini düşünürsek, bu platformu tanımak ve etkin kullanmak her fon yatırımcısı için olmazsa olmaz.
Kaynakça:
- Türkiye Elektronik Fon Dağıtım Platformu (TEFAS) — https://www.tefas.gov.tr
- Takasbank TEFAS Bilgilendirme Dökümanı
- Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) Yatırım Fonları Mevzuatı
- Portföy Yönetim Şirketleri Resmî Web Siteleri
